- Kiến trúc sư Frank Lloyd Wright trong suốt quá trình sáng tác kiến trúc hơn 70 năm của mình, từ đầu thế kỷ suốt đến thập niên 50, ông đã thiết kế nhiều loại công trình kiến trúc như nhà ở, trường học, nhà thờ, công thự, ... Được coi như là một kiến trúc sư (KTS) đại tài nhất của nước Mỹ của thời đại kéo dài 50 năm của ông.
- Sinh ra từ hậu bán thế kỷ 19, sau cuộc nội chiến Hoa Kỳ, với niềm tin của người mẹ từ khi ông sắp chào đời rằng người con tương lai sẽ là một Kiến trúc sư nổi tiếng, chính mẹ ông đã tạo những điều kiện và cơ hội cho người con tiếp xúc với các yếu tố cần thiết cho nghệ thuật sáng tạo trong kiến trúc như âm nhạc, trí tưởng tượng về hình học không gian dù trong thời niên thiếu sống tại vùng thôn dã, không được chánh thức học về ngành kiến trúc trong bất cứ trường đại học nào, mà chỉ học qua thực hành nhờ các bạn đồng nghiệp, các họa viên kiến trúc, sau đó là các nguyên lý sáng tác kiến trúc từ người chủ văn phòng kiến trúc sư được đào tạo từ học phái Beaux Art ở Pháp. Ông bắt đầu sự nghiệp kiến trúc sáng tác một cách lẫy lừng cho riêng mình và tách ảnh hưởng kiến trúc Châu Âu ra khỏi không gian của quê hương mình từ những yếu tố đó.
- Dù không tự đặt tên kiểu nhà của ông đề xướng là loại nhà Dã Thự (Prairie Houses) trong đầu thế kỷ 20, nhưng đây là một sáng tác kiểu dáng kiến trúc dân dụng không những cho riêng ông mà còn cho một trường phái độc đáo riêng biệt của Mỹ, kiến trúc sinh thái hay hữu cơ Organic Architecture. Trong hình tượng đó, các toà nhà xây lên như được sinh ra và gắn chặt vào môi trường chung quanh và là một thực thể hòa hợp, không thể tách rời hay đem ra một nơi nào khác.
- Như nghề nghiệp của bao nghệ sĩ, lúc đầu dành cho giới thượng lưu sử dụng, ông đã đem những sáng tác kiến trúc của mình nhằm thỏa mãn cho nhu cầu của thân chủ thượng lưu. Sau đó, ông đề ra kiểu nhà cho thành phần trung lưu hay đa số dân chúng ít tiền bạc; loại nhà Usonian của ông nhằm vào đa số dân chúng, những người có thể mua nổi một mái nhà riêng cho gia đình mình về đặc tính rẻ tiền, nhưng không thiếu tiện nghi hay thiếu mỹ quan trong kiến trúc nhờ cách làm việc "đo ni đóng giày" hay “liệu cơm gắp mắm" của từng thân chủ.
-Qua kinh nghiệm bản thân và sự thành công của lối học thực dụng, và muốn truyền đạt lại lý tưởng sáng tác kiến trúc của mình cho các thế hệ mai sau, ngay từ năm 1932 ông đã thành lập một học viện với chương trình nội trú gọi là Taliesin Fellowship, nơi đó học viên trả tiền để được sinh hoạt, học hỏi và cùng làm việc với nhau. Mùa hè, nhóm học viên này làm việc ở khu học viện nội trú Taliesin Đông tại Spring Green, Wisconsin, để khi mùa Đông lạnh lẽo cả nhóm học viên lại di chuyển sang học viện Taliesin Tây nắng ấm của Phoenix, Arizona mà cả thầy trò cùng bắt tay thu nhặt từng hòn sỏi đá của sa mạc để xây dựng các công trình kiến trúc dùng làm nơi ở, văn phòng và lớp học vào năm 1937. Ngày nay vẫn còn khoảng 70 học viên sống, làm việc và học hỏi chung với nhau ở các học viện này, du khách có thể đến thăm viếng và ngưỡng mộ như là một tài sản văn hóa đặc biệt của Mỹ.
Tiểu sử:
- Ông sinh năm 1867, hai năm sau chiến tranh nội chiến ở nước Mỹ (1865), tại Richland Center, trong Tiểu Bang trung tây nước Mỹ - Wisconsin. Cha là William Carey Wright, một vị giáo sư âm nhạc và cũng là một vị Mục Sư, một diễn giả công cộng, có thời gian học Luật và Y khoa. Ông đã tạo cho con trai mình một niềm say mê âm nhạc, tài hùng biện, khả năng khéo léo có thể làm nhiều công việc và đã tạo phần nghệ sĩ tính trong công trình sáng tác kiến trúc của người con về sau này. Ông Frank cũng thừa hưởng từ cha mình một lối sống trưởng giả, thích tiêu xài hoang phí. Đôi khi biết tránh né những sự thật có thể gây khó khăn, và không thích tính đối đầu.
- Mẹ ông, Anna Lloyd Jones, là một giáo viên với sự chú trọng đến nền giáo dục gia đình. Chính mẹ của ông đã quyết đoán, chuẩn bị và gieo vào trí óc trẻ thơ của con trai mình F L Wright niềm tin ông sẽ là một kiến trúc sư tài giỏi, nổi tiếng sau này, khi ông còn chưa cắp sách đến trường học, bà đã củng cố và khuyến khích con bằng cách treo trong phòng riêng của con trai mình những bản vẽ thiết kế kiến trúc đẹp. Sau này bà cũng đã mua một loại đồ chơi nhiều hình khối lập phương gọi là Froebel, mà khi lắp đặt với nhau, sẽ tạo ra những hợp liên khối bố cục đẹp và đa dạng. Có thể nói thiên tài về tính sáng tạo kiến trúic của ông chính là nhờ phần lớn ở bàn tay và ảnh hưởng của người mẹ. Khi ở tuổi thiếu niên, bà gởi con trai mình về sống trong nông trại rộng lớn của gia đình họ ngoại là gia đình Lloyd Jones, hay xây dựng gia cư của ông tiên khởi là Taliesin trong khu đất nông trang gia đình họ ngoại Jones này. Ở đây ta lại thấy một hình ảnh gần gũi của bà mẹ của Mạnh Tử tây phương tìm hướng tương lai tâm tưởng cho con trai mình. Sau này trưởng thành ông đã đổi tên chính mình từ Frank Lincoln Wright thành Frank Lloyd Wright như một khẳng định con người ông mang niềm tin hướng về họ ngoại.
- Cha mẹ tan vỡ mái ấm gia đình năm 1884, sau một cuộc hôn nhân kéo dài không đầm ấm, ông sống với mẹ, và ở lứa tuổi trung học ông đã phải về sống và làm công việc đồng áng ở vùng nông thôn trong một nông trại của người cậu. Có lẽ trong cuộc sống nông thôn với cảnh hoang dã bao la, những căn nhà đơn độc cách nhau bằng khoảng cách tầm nhìn qua cửa sổ nhà mình, không gian khoáng đạt trong nhà đã ảnh hưởng rất lớn đến ông và chính đời sống nông trang, tình yêu thiên nhiên, thôn dã này đã giúp ông sáng tạo ra trường phái " Dã Thự " trong kiến trúc, một kiểu nhà ở điền dã sau này (Prairie).
- Suốt quá trình học vấn ở bậc trung học, không thấy có dấu hiệu nào cho thấy ông tốt nghiệp trung học.
- Năm 1886, ông đã được đặc cách cho vào học năm thứ nhất ngành kỹ sư tại trường đại học Wisconsin. Cũng trong năm đầu đại học, ông đã được nhận làm việc cho văn phòng tư của ông khoa trưởng khoa kỹ sư Allan D. Connover để có thể kiếm sống và trả tiền học. Trong trường đại học, ông không tìm thấy hứng thú trong ngành học, ông không phải là sinh viên xuất sắc và cũng không thường xuyên tham dự các buổi diễn giảng ở giảng đường đại học.
- Trong năm này, theo đuổi giấc mơ của người mẹ về ngành kiến trúc, ông bỏ học ngành kỹ sư ở Wisconsin để lên thành phố Chicago tìm cơ hội dấn thân vào ngành kiến trúc. Trước khi rời trường đại học Madison, ông đã chứng kiến tận mắt một tai nạn về xây cất, tai nân5 này ám ảnh theo ông suốt đời về tính cẩn trọng và kiến thức kết cấu kiến trúc xây dựng. Nhà thầu khoán do thiếu kiến thức về tải trọng nén khi xây dựng các trụ gạch đá, ông ta không thấy nguy hiểm của việc tăng tải trọng thân trụ cột; đã bỏ đầy thêm vào lõi trong của các trụ xây có đường kính to rỗng ruột. Việc tăng tải trọng cho các trụ thiết kế rỗng ruột này đã làm cho quá tải lực nén của chân đế cột, thế là trụ gạch gãy đổ, lôi theo sự sụp đổ của cả cấu trúc bên trên, nhóm thợ xây cất bị nhốt và bị ép chết rất nhiều dưới đống gạch đá vụn vỡ đó. Chàng trai trẻ Frank chứng kiến việc lôi xác các nạn nhân với thi thể không vẹn toàn đó đã làm cho con tim chàng ta bị vỡ vụn và đã ám ảnh suốt cuộc đời sau này. Ra đi trong túi không tiền, ông phải bán đi một số sách vở của mình để lấy tiền vé xe đi Chicago. Ông không nản chí, đến Chicago ông đã lân la tìm đến các văn phòng kiến trúc trong thành phố để xin việc. May mắn là ông được văn phòng Kiến Trúc Silsbee thu nhận như một họa viên kiến trúc tập sự. Nhưng sau vài tháng làm việc, ông lại bỏ văn phòng kiến trúc này và trở lại giảng đường trường đại học để học tiếp tục.
- Năm 1887, trở lại trường học, ông lại thấy những gì được dạy của trường lớp không giúp ích cho giấc mộng làm kiến
Comments
Frank Lloyd Wright lỗi lạc
- Kiến trúc sư Frank Lloyd Wright trong suốt quá trình sáng tác kiến trúc hơn 70 năm của mình, từ đầu thế kỷ suốt đến thập niên 50, ông đã thiết kế nhiều loại công trình kiến trúc như nhà ở, trường học, nhà thờ, công thự, ... Được coi như là một kiến trúc sư (KTS) đại tài nhất của nước Mỹ của thời đại kéo dài 50 năm của ông.
- Sinh ra từ hậu bán thế kỷ 19, sau cuộc nội chiến Hoa Kỳ, với niềm tin của người mẹ từ khi ông sắp chào đời rằng người con tương lai sẽ là một Kiến trúc sư nổi tiếng, chính mẹ ông đã tạo những điều kiện và cơ hội cho người con tiếp xúc với các yếu tố cần thiết cho nghệ thuật sáng tạo trong kiến trúc như âm nhạc, trí tưởng tượng về hình học không gian dù trong thời niên thiếu sống tại vùng thôn dã, không được chánh thức học về ngành kiến trúc trong bất cứ trường đại học nào, mà chỉ học qua thực hành nhờ các bạn đồng nghiệp, các họa viên kiến trúc, sau đó là các nguyên lý sáng tác kiến trúc từ người chủ văn phòng kiến trúc sư được đào tạo từ học phái Beaux Art ở Pháp. Ông bắt đầu sự nghiệp kiến trúc sáng tác một cách lẫy lừng cho riêng mình và tách ảnh hưởng kiến trúc Châu Âu ra khỏi không gian của quê hương mình từ những yếu tố đó.
- Dù không tự đặt tên kiểu nhà của ông đề xướng là loại nhà Dã Thự (Prairie Houses) trong đầu thế kỷ 20, nhưng đây là một sáng tác kiểu dáng kiến trúc dân dụng không những cho riêng ông mà còn cho một trường phái độc đáo riêng biệt của Mỹ, kiến trúc sinh thái hay hữu cơ Organic Architecture. Trong hình tượng đó, các toà nhà xây lên như được sinh ra và gắn chặt vào môi trường chung quanh và là một thực thể hòa hợp, không thể tách rời hay đem ra một nơi nào khác.
- Như nghề nghiệp của bao nghệ sĩ, lúc đầu dành cho giới thượng lưu sử dụng, ông đã đem những sáng tác kiến trúc của mình nhằm thỏa mãn cho nhu cầu của thân chủ thượng lưu. Sau đó, ông đề ra kiểu nhà cho thành phần trung lưu hay đa số dân chúng ít tiền bạc; loại nhà Usonian của ông nhằm vào đa số dân chúng, những người có thể mua nổi một mái nhà riêng cho gia đình mình về đặc tính rẻ tiền, nhưng không thiếu tiện nghi hay thiếu mỹ quan trong kiến trúc nhờ cách làm việc "đo ni đóng giày" hay “liệu cơm gắp mắm" của từng thân chủ.
-Qua kinh nghiệm bản thân và sự thành công của lối học thực dụng, và muốn truyền đạt lại lý tưởng sáng tác kiến trúc của mình cho các thế hệ mai sau, ngay từ năm 1932 ông đã thành lập một học viện với chương trình nội trú gọi là Taliesin Fellowship, nơi đó học viên trả tiền để được sinh hoạt, học hỏi và cùng làm việc với nhau. Mùa hè, nhóm học viên này làm việc ở khu học viện nội trú Taliesin Đông tại Spring Green, Wisconsin, để khi mùa Đông lạnh lẽo cả nhóm học viên lại di chuyển sang học viện Taliesin Tây nắng ấm của Phoenix, Arizona mà cả thầy trò cùng bắt tay thu nhặt từng hòn sỏi đá của sa mạc để xây dựng các công trình kiến trúc dùng làm nơi ở, văn phòng và lớp học vào năm 1937. Ngày nay vẫn còn khoảng 70 học viên sống, làm việc và học hỏi chung với nhau ở các học viện này, du khách có thể đến thăm viếng và ngưỡng mộ như là một tài sản văn hóa đặc biệt của Mỹ.
Tiểu sử:
- Ông sinh năm 1867, hai năm sau chiến tranh nội chiến ở nước Mỹ (1865), tại Richland Center, trong Tiểu Bang trung tây nước Mỹ - Wisconsin. Cha là William Carey Wright, một vị giáo sư âm nhạc và cũng là một vị Mục Sư, một diễn giả công cộng, có thời gian học Luật và Y khoa. Ông đã tạo cho con trai mình một niềm say mê âm nhạc, tài hùng biện, khả năng khéo léo có thể làm nhiều công việc và đã tạo phần nghệ sĩ tính trong công trình sáng tác kiến trúc của người con về sau này. Ông Frank cũng thừa hưởng từ cha mình một lối sống trưởng giả, thích tiêu xài hoang phí. Đôi khi biết tránh né những sự thật có thể gây khó khăn, và không thích tính đối đầu.
- Mẹ ông, Anna Lloyd Jones, là một giáo viên với sự chú trọng đến nền giáo dục gia đình. Chính mẹ của ông đã quyết đoán, chuẩn bị và gieo vào trí óc trẻ thơ của con trai mình F L Wright niềm tin ông sẽ là một kiến trúc sư tài giỏi, nổi tiếng sau này, khi ông còn chưa cắp sách đến trường học, bà đã củng cố và khuyến khích con bằng cách treo trong phòng riêng của con trai mình những bản vẽ thiết kế kiến trúc đẹp. Sau này bà cũng đã mua một loại đồ chơi nhiều hình khối lập phương gọi là Froebel, mà khi lắp đặt với nhau, sẽ tạo ra những hợp liên khối bố cục đẹp và đa dạng. Có thể nói thiên tài về tính sáng tạo kiến trúic của ông chính là nhờ phần lớn ở bàn tay và ảnh hưởng của người mẹ. Khi ở tuổi thiếu niên, bà gởi con trai mình về sống trong nông trại rộng lớn của gia đình họ ngoại là gia đình Lloyd Jones, hay xây dựng gia cư của ông tiên khởi là Taliesin trong khu đất nông trang gia đình họ ngoại Jones này. Ở đây ta lại thấy một hình ảnh gần gũi của bà mẹ của Mạnh Tử tây phương tìm hướng tương lai tâm tưởng cho con trai mình. Sau này trưởng thành ông đã đổi tên chính mình từ Frank Lincoln Wright thành Frank Lloyd Wright như một khẳng định con người ông mang niềm tin hướng về họ ngoại.
- Cha mẹ tan vỡ mái ấm gia đình năm 1884, sau một cuộc hôn nhân kéo dài không đầm ấm, ông sống với mẹ, và ở lứa tuổi trung học ông đã phải về sống và làm công việc đồng áng ở vùng nông thôn trong một nông trại của người cậu. Có lẽ trong cuộc sống nông thôn với cảnh hoang dã bao la, những căn nhà đơn độc cách nhau bằng khoảng cách tầm nhìn qua cửa sổ nhà mình, không gian khoáng đạt trong nhà đã ảnh hưởng rất lớn đến ông và chính đời sống nông trang, tình yêu thiên nhiên, thôn dã này đã giúp ông sáng tạo ra trường phái " Dã Thự " trong kiến trúc, một kiểu nhà ở điền dã sau này (Prairie).
- Suốt quá trình học vấn ở bậc trung học, không thấy có dấu hiệu nào cho thấy ông tốt nghiệp trung học.
- Năm 1886, ông đã được đặc cách cho vào học năm thứ nhất ngành kỹ sư tại trường đại học Wisconsin. Cũng trong năm đầu đại học, ông đã được nhận làm việc cho văn phòng tư của ông khoa trưởng khoa kỹ sư Allan D. Connover để có thể kiếm sống và trả tiền học. Trong trường đại học, ông không tìm thấy hứng thú trong ngành học, ông không phải là sinh viên xuất sắc và cũng không thường xuyên tham dự các buổi diễn giảng ở giảng đường đại học.
- Trong năm này, theo đuổi giấc mơ của người mẹ về ngành kiến trúc, ông bỏ học ngành kỹ sư ở Wisconsin để lên thành phố Chicago tìm cơ hội dấn thân vào ngành kiến trúc. Trước khi rời trường đại học Madison, ông đã chứng kiến tận mắt một tai nạn về xây cất, tai nân5 này ám ảnh theo ông suốt đời về tính cẩn trọng và kiến thức kết cấu kiến trúc xây dựng. Nhà thầu khoán do thiếu kiến thức về tải trọng nén khi xây dựng các trụ gạch đá, ông ta không thấy nguy hiểm của việc tăng tải trọng thân trụ cột; đã bỏ đầy thêm vào lõi trong của các trụ xây có đường kính to rỗng ruột. Việc tăng tải trọng cho các trụ thiết kế rỗng ruột này đã làm cho quá tải lực nén của chân đế cột, thế là trụ gạch gãy đổ, lôi theo sự sụp đổ của cả cấu trúc bên trên, nhóm thợ xây cất bị nhốt và bị ép chết rất nhiều dưới đống gạch đá vụn vỡ đó. Chàng trai trẻ Frank chứng kiến việc lôi xác các nạn nhân với thi thể không vẹn toàn đó đã làm cho con tim chàng ta bị vỡ vụn và đã ám ảnh suốt cuộc đời sau này. Ra đi trong túi không tiền, ông phải bán đi một số sách vở của mình để lấy tiền vé xe đi Chicago. Ông không nản chí, đến Chicago ông đã lân la tìm đến các văn phòng kiến trúc trong thành phố để xin việc. May mắn là ông được văn phòng Kiến Trúc Silsbee thu nhận như một họa viên kiến trúc tập sự. Nhưng sau vài tháng làm việc, ông lại bỏ văn phòng kiến trúc này và trở lại giảng đường trường đại học để học tiếp tục.
- Năm 1887, trở lại trường học, ông lại thấy những gì được dạy của trường lớp không giúp ích cho giấc mộng làm kiến